تبادل
لینک هوشمند
<-PollName->
آمار
وبلاگ:
ضرورت و مبانى انتظار شیعه در اطاعت از دستورات مؤكّد پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) مبنى بر پیروى از اهل بیت او، دست از محمد و آل محمد(صلى الله علیه وآله) برنداشته و همواره در خط امامت حركت نموده است و بیش از یازده قرن است كه از جان و دل با خون و قیام، مهدى آل محمد را طلب مى كند.
این فرقه ناجیه در طول اعصار و قرون متمادى این پیام را به بشریّت داده است كه بشر كر و كور شده حبّ دنیا، و غوطهور در منجلاب فساد نمى تواند گوهر انسانیّت را به منزل مقصود برساند و این مهم جز با دست باكفایت یك منجى الهى كه عصاره بندگان صالح خدا از آدم تا ابراهیم و از ابراهیم تا خاتم است ممكن نخواهد بود و لازم است آن ذخیره ى الهى بیاید تا عدالت فراگیر را نه تنها در میان بشریت بلكه در كل عالم هستى مستقر سازد.
تشیّع در این باره، بشریت را به آمادگى جهت ظهور آن قطب عالم وجود، فرا خواند و مى خواند.
شیعه براى عقیده انتظار روایات متواترى از وجود مقدس پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) و اهل بیت آن حضرت فراروى خود دارد كه این روایات (روایات انتظار) را مى توان به چند بخش تقسیم بندى نمود:
1 - روایات و امر به انتظار
امیر مؤمنان على(علیه السلام) مى فرمایند:
«منتظر فرج باشید و از گشایش الهى مأیوس نگردید، به درستى كه محبوب ترین اعمال نزد خداى عزوجل انتظار فرج است».
2 - روایاتى كه فضیلت انتظار را بیان مى كنند
امام رضا(علیه السلام) به نقل از پدرانش از پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) فرمودند:
«برترین اعمال امّت من انتظار فرج از سوى خداوند بزرگ است».
3 - روایات و وظیفه منتظران
امام محمد باقر(علیه السلام) مى فرماید:
«تقوى پیشه سازید. و بار سنگین انتظار را به كمك ورع و پارسایى و كوشش بسیار در عبادت و اطاعت خدا به منزل رسانید هریك از شما دینداران هنگامى غرق شادمانى مى شوید كه به آستانه ورود به جهان دیگر پانهید و دوره ى دنیا را سپرى كنید. آنجا چشمانتان به نعمت الهى و كرامت خدایى و بهشت جاودان روشن مى گردد. آنجاست كه همه ى اندوه ها از میان مى رود و آنجاست كه مى بینید راهى كه شما پیمودید حق بوده است و راهى كه مخالفان شما پیموده اند باطل...».
4 - روایات و منزلت منتظران
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
«المنتظر لامرنا كالمتشحّط بدمه فى سبیل الله».
منتظر امر ما (حكومت ما) مانند كسى است كه در راه خدا به خون خود درغلطد.
همانطور كه گفتیم روایاتى كه دلالت بر «انتظار» مى كنند به حد تواتر رسیده است چنانكه حضرت آیه الله العظمى صافى گلپایگانى در كتاب منتخب الاثر مى فرماید:
«اعلم ان الاخبار الوارده فى فضیله الانتظار و الترغیب فیه كثیره متواتره».
براى اطلاع بیشتر از این روایات مى توانید به كتاب منتخب الاثر ص 624 تا ص 634 و نیز بحار الانوار، ج 52، ص 122 تا ص 150 مراجعه كنید.
5 - منتظران برادران پیامبر(صلى الله علیه وآله)
پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) منتظران را برادران خود خوانده اند:
«... شمایان اصحاب منید لیكن برادران من مردمیند كه در آخرالزمان مى آیند آنان به نبوت و دین من ایمان مى آورند و مرا دوست دارند و یارى ام مى دهند و تقیه هم نمى كنند با اینكه مرا ندیده اند، پس اى كاش من آن برادرانم را ملاقات كنم».
6 - پاداش منتظران
امام صادق(علیه السلام) به نقل از پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) فرمودند:
«پس از شما كسانى بیایند كه یك نفر ایشان پاداش پنجاه نفر از شما را داشته باشد(اصحاب) گفتند: اى رسول خدا! ما در جنگ بدر و احد و حنین با توبودیم و درباره ى ما آیه نازل شده است؟ پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: اگر آنچه به ایشان مى رسد به شما رسد شكیبایى آنان را ندارید».
- آیا انتظار تكلیف است؟
اصولاً ماهیت زندگى انسان با انتظار عجین شده است به گونه اى كه بدون آن زندگى مفهومى ندارد و شور و نشاط لازم براى تداوم آن در كار نیست.
انتظار امید به آینده است و بدون امید تلاش و تكاپو ممكن نیست. چنانكه پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله)فرمود:
«اگر امید نبود هیچ مادرى فرزند خود را شیر نمى داد و كسى درختى نمى كاشت».
بنابراین، انتظار و امید به طور كلّى در حیات بشرى چنان بدیهى و روشن است كه براى اثبات آن نیازى به اقامه دلیل و برهان نیست.
انتظار فرج یعنى امید به ایجاد عدالت همه جانبه ى فردى، اجتماعى و اخلاقى. انتظار فرج خط بطلان بر همه ى كفرها، نفاق ها، ظلم ها، تطاول ها و هوچى گرى هاست. انتظار فرج خونى است در رگ زندگى انسانى و قلبى در تاریخ تكاملى بشریت. این عنصر حیاتى از دیدگاه عقل و نقل تكلیف است.
اینكه عقلاً تكلیف است، زیرا انتظار راهگشایى براى حكومت عدل و ایجاد عدالت است و عقل حكم به حسن عدل و لزوم ایجاد عدالت مى كند. بنابراین، راهگشایى و فراهم نمودن زمینه ى آن هم، لازم و تكلیف است پس انتظار فرج تكلیف و ضرورى است.
اینكه نقلاً اجب است انسان در دوران غیبت، منتظر منجى عالم باشد به دلیل روایات زیادى كه در باب انتظار وجود دارد و بر تكلیف بودن آن دلالت مى كنند كه ما در اینجا دو روایت را به عنوان نمونه ذكر مى كنیم:
1 - شیخ صدوق در كتاب كمال الدین به سند خود از عبدالعظیم حسینى آورده كه گفت:
«به سرورم حضرت محمد بن على بن موسى بن جعفر بن محمد بن على بن الحسین بن على بن ابیطالب(علیهم الصلاه والسلام) وارد شدم و مى خواستم كه درباره ى قائم(عج) از آن حضرت سؤال كنم كه آیا همان مهدى است یا غیر او؟ پس خود آن حضرت آغاز به سخن كرد و به من فرمود: اى ابوالقاسم! به درستى كه قائم از ماست و اوست مهدى كه واجب است در زمان غیبتش انتظارش كشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سوّمین از فرزندان من است».
2 - ابوبصیر از امام صادق(علیه السلام) نقل مى كند كه روزى آن حضرت فرمود:
«آیا شما را خبر ندهم از چیزى كه خداوند هیچ عملى را از بندگان بدون آن نمى پذیرد؟ عرض كردم: بله بفرمائید. حضرت فرمود: گواهى دادن بر این كه معبودى جز الله نیست و اینكه محمد(صلى الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست و اقرار كردن به هرآنچه خداوند به او فرمان داده است و دوستى از براى ما و بیزارى از دشمنان ما و تسلیم شدن(پیروى از ما) و كوشش و اطمینان داشتن و منتظر قائم بودن سپس فرمود: مارا دولتى در پیش است كه هروقت خدا بخواهد آن را پیش خواهد آورد و...».
در ذیل روایتى كه امر به مرزبانى در زمان غیبت مى كند چنین مى فرماید:
«یجب على الشعیه ان یربطوا انفسهم على طاعه امام الحق و انتظار فرجه و یتهیؤا لنصرته».
بر شیعه واجب است كه گوش به فرمان امام برحق باشند و در انتظار فرجش بسر برند و براى یارى او آماده باشند.
- مسأله انتظار چه مبانى و ریشه هایى دارد؟
عوامل و امور متعددى بشریت را به داشتن حالت انتظار و ضرورت امید به آینده اى درخشان به دست با كفایت طلایه دارى الهى ترغیب مى كند كه در این نوشتار به آنها اشاره مى كنیم:
1 - بحران ها و بن بست ها
بشریت امروزه، به هر محورى كه در زندگى پیش روى دارد نظر مى افكند خود را در حصار ناكامى و سرخوردگى مى بیند، و براى نجات از این گرفتارى هر روز به سوى سر مى كشد و به فكر چاره اى مى افتد. چون این راه چاره ها و تدابیر به منبع فیض الهى متّصل نیستند نه تنها عطش روحى او را برطرف نمى سازند بلكه بر بیمارى هاى روحى و جسمى اش افزوده مى شود و بیشتر به بى كفایتى گردانندگان دنیاى كنونى پى مى برند.
بن بست هایى كه بشریت را مضطر مى كند تا به ظهور یك منجى و مصلح جهانى دل ببندد بدین قرار است:
الف) بن بست علم و صنعت
بشر با انقلاب صنعتى در این خیال بود كه بر همه ى مشكلات و معضلات فائق خواهد آمد و رفاه و آسایش خود را فراهم خواهد ساخت، اما واقعیت اینولید سلاح هاى كشتار جمعى و مخرّب نمى شود و سردمداران قلدر جهان سرمست از این تجهیزات ویرانگر با محور قرار دادن منافع خویش هراز چند گاهى آهنگ نقطه اى از جهان را مى كنند و در این بین آنچه شكست مى خورد انسانیت است.
در چنین وضع اسف بارى، آدمى ناامید شده از قدرت علم و صنعت، باید به چه كسى پناه ببرد؟ آیا این قدرت هاى بى بنیاد و قلعه هاى بى حصار پناهگاه آدمى و نوید نجاتى خواهند بود؟ و آیا به سازمانهاى بین المللى كه به منظور حمایت از حقوق بشر و حفاظت از محیط زیست تأسیس شده اند و هم اكنون آلت دست قدرتهاى استعمارى بزرگ شده اند مى توان امید بست؟
اگر منصفانه قضاوت شود باید اعتراف نمود كه جز به دست با كفایت یك مصلح و منجى الهى این بن بست حل نخواهد شد.
ب) بن بست سیاسى
بشر براى اصلاح حاكمیت سیاسى و نجات از گرفتارى حكومت هاى ملوك الطوایفى به حكومت هاى پادشاهى و سلطنتى روى آورد ولى در عمل دید كه این نوع حكومت ها به دیكتاتورهاى خون آشامى تبدیل شده اند كه حق آزادى و حیات را از انسان ها سلب مى كنند و براى رهایى از این مشكل به چاره اندیشى افتاد تا اینكه بعد از رنسانس ره آورد اندیشه بشرى حكومت هاى مبتنى بر دموكراسى بود كه در تجربه ثابت گشت مردم از این نوع مترقى حكومت نیز سرخورده و دل سرد شده اند. شاهد بر این مدعا اولاً: عدم استقبال مردم از شركت در انتخابات است به گونه اى كه در بعضى كشورهاى اروپایى براى تنبیه افرادى كه در انتخابات شركت نكنند جریمه نقدى در نظر گرفته مى شود.
ثانیاً: اعترافات نظریه پردازان جهان دموكراتیك حكایتگر به آخر خط رسیدن حكومت هاى مبتنى بر دموكراسى است به عنوان نمونه «آلوین تافلر» مشاور سیاستمداران آمریكا كه براى اصلاح جامعه ى جهانى نظریه «موج سوّم» را ارائه كرده چنین اعتراف مى نماید:
«فهرست مشكلاتى كه جامعه ى ما(غرب) با آن مواجه است تمامى ندارد. با دیدن فروپاشى پیاپى نهادهاى تمدن صنعتى در حال نزاع به درون غرقاب بى كفایتى و فساد، بوى انحطاط اخلاقى آن نیز مشام را مى آزارد. در نتیجه موج ناخشنودى و فشار براى تغییرات فضا را انباشته است.
در پاسخ به این فشارها هزاران طرح ارائه مى شود كه همگى ادعا دارند اساسى و بنیادى یا حتى انقلابى اند، اما بارها و بارها مقررات و قوانین طرح ها و دستورالعمل هاى جدید - همگى به منظور حل مشكلات ما تهیه شده اند، كمانه مى كنند و بر وخامت مشكلات ما مى افزایند و این احساس عجز و یأس را دامن مى زند كه هیچ فایده اى ندارد و مؤثر نیست. این احساس براى هر نظام دموكراسى خطرناك است و نیاز شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید را هرچه بیشتر دامن مى زند».
آرى! هرچه از عمر دنیا مى گذرد این كلام نورانى جان تازه اى مى گیرد:
«او (مهدى) زمین را پر از عدل و داد مى كند همانگونه كه از ستم و بیداد سرریز شده بود و خداوند شرق و غرب جهان را براى وى، خواهد گشود...».
«درایام دولت او دنیا و اهلش در خوشى باشند».
2 - ارتباط انسان با هستى
دوّمین مطلبى كه ظهور منجى و انتظار آنرا ثابت مى كند این است كه انسان با هستى ارتباطى عمیق و پیچیده دارد حتى كوچكترین حركت هایش بزرگترین رابطه را با عالم برقرار مى كند.
چنین دنیاى پر از رابطه اى انسان رابه جستجوى ضابطه اى مى كشاند و در این مسیر آشكار مى شود كه نه علم و نه غریزه كفایت لازم را ندارند و فاقد كارایى هستند.
و از طرفى دیگر، حركت آدمى با آن بلندپروازى هاى بى حسابش بدون عكس العمل نمى ماند و هستى نظام مند به وسیله انعكاس رفتارها انسان را تنبیه مى كند چه بسا در لحظاتى كوتاه مدت، ضربه اى را تجربه نكنیم ولى انحراف از نظام هستى در نهایت و درازمدت صدمه اش را خواهد زد آنهم صدمه اى نه در محدوده زندگى دنیا بلكه با نگاهى دینى بر انسان استمرار دارد. حتّى بعد از مرگ نیز این ضرر و زیان دامنگیر انسان خواهد بود.
اكنون با این استمرار وجود انسان پیوند و ارتباطش با تمام جهان ناچار باید انتظار طلایه دارى الهى را كشید كه بیاید تا مسیر این حركت را رهبرى كند.
حاصل آنكه انسان از طرفى ناچار است با جهان و نظام آن ارتباط داشته باشد و از طرف دیگر دراین ارتباط گسترده، یا باید بى حساب حركت كند و عاقبت دچار صدمات آن شود یا اینكه پناهگاهى دیگر پیدا نماید. پناهگاهى كه در سیاهى جهل آدمى سپیده دمى را نوید دهد و شب تاریك انسا نرا نورانى كند و برنامه اى روشن را ارائه دهد.
این پناهگاه مهدى(عج) است و ضابطه حركت در دوران غیبت در خط او بودن است (انتظار) و در زمان حضور در طاعت وى درآمدن.
3 - عنایات و كرامات حضرت ولى عصر(عج)
امام زمان(عج) با توجهات و كراماتش در حق انسان ها، موجب تقویت ریشه هاى انتظار در عصر حاكمیت غفلت مى گردد.
آن رحمت واسعه حق، با هدایت اشخاص، حل مشكلات علمى علماء، پیام دادن، ملاقات، نصیحت و موعظه، شفاى مریض ها، راه یابى گمشدگان تعلیم ادعیه، دستگیرى درماندگان، رفع گرفتارى ها و بلاها و... این نكته را تذكّر مى دهد كه غم مخورید یار مهر خواهد آمد.
مهدى فاطمه(س) با این عنایات و كرامات خود مدام كام تشنه عاشقان را آبیارى مى كند شاید در انتظار محبوب عارفان به خود آیند و با تلاش و ایجاد آمادگى و كوشش فراوان لیاقت بهره مندى از حضرتش و حكومت جهانى اش را بیابند.
4 - بشارت هاى قرآن
قرآن كریم با بشارت هاى متعددى كه درباره ى آینده جهان داده است همه ى تشنگان فضیلت را به آمادگى براى رسیدن به وضعیت ایده آل جهان كه از آنِ بندگان صالح خداست دعوت مى نماید و به این وسیله روح حركت و پویایى را در رگ هاى بشریت به جریان انداخته است و انسان ها را از ركود و یأس و ناامیدى درآورده و به حركت و تلاش و امیدوارى سوق داده است.
در این زمینه آیات زیادى نازل شده از جمله مى فرماید:
«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ».
ما در زبور بعد از ذكر (تورات) نوشته ایم كه سرانجام زمین را بندگان شایسته ما به ارث مى برند.
با این بیان نورانى قرآن كریم به همه ى صالحان بشارت مى دهد كه از وجود فساد و تباهى در عالم مأیوس نگردید و منتظر باشید كه عاقبت این دنیا از آن پاكان و صالحان است و با آمدن منجى الهى، زمین گلستان خواهد شد. براى اطلاع بیشتر درباره ى بشارت هاى قرآن در مورد آینده جهان به پرسش و پاسخ همین فصل رجوع كنید.
5 - تعالیم معصومین(علیهم السلام)
معصومین(علیهم السلام)این انسانهاى پاك و وارسته كه دل در گرو سعادت بشریت دارند و از خود انسانها به آنان مشفق ترند در بیانات و تعالیم نورانى خود به بشریت آموخته اند كه یأس و ناامیدى به خود راه ندهید و بدانید پایان این شب سیه روز سپید است.
آن خیرخواهان مهربان كه از گذشته هاى دور رنج انسان را دیده و براى پایان دادن به آن برنامه ریزى نموده اند پایان تاریخ را به تصویر كشیده و همه ى شیفتگان انسانیت و معنویت را به انتظار آن سپیده صبح و آن دم رهایى بشر از ظلم و جور دعوت نموده اند:
«انتظروا الفرج و لاتیأسوا من روح الله...».
چشم به راه رسیدن فرج باشید و از كارگشایى و آسایش رسانى الهى ناامید نباشید.
نظرات شما عزیزان:
